Jaka jest dosza VATA i jak utrzymać ją w równowadze?

W ajurwedzie podstawowym kryterium diagnozowania jest   pacjenta. Cóż to oznacza? Dosza jest to nasza podstawowa natura, nasza konstytucja. Dosze określają, jaką energią  jesteśmy. Determinuje to, jak wyglądamy, jaką mamy energię życiową, jakich wyborów dokonujemy. Dzięki określeniu naszej Doszy wiemy, co nam służy, a czego musimy unikać.

Jest to energia, z którą się rodzimy i ona jest niezmienna, ale w naszym codziennym życiu, przez nasze aktywności i tryb życia Dosze mogą ulegać zmianom.

Wyróżniamy trzy podstawowe Dosze:

VATA - powietrze i przestrzeń

PITTA - ogień i woda

KAPHA - ziemia i woda

Naszą podstawową urodzeniową konstytucję - prakriti - mogą tworzyć dominujące pojedyncze Dosze, ale też połączenie dwu lub trzech. Należy jednak pamiętać, że składamy się z wszystkich trzech Dosz, ważne jest jednak, która dominuje w organizmie.

Drugi rodzaj naszego prakriti jest zależny od diety, stylu życia, zachowania, codziennych aktywności, okolicznościami życiowych oraz pór roku. Bywa on zmienny i niestabilny w zależności od warunków. Lecz jeśli znamy swoją podstawową konstytucję, to możemy równoważyć Dosze i nasze prakriti ulegnie zmianie. Gdy przywrócimy równowagę Doszom, staną się wolne od chorób i zaburzeń.

Co warto wiedzieć o doszy Vata?

Dosza Vata jest określana jako najważniejsza i najbardziej dominująca w naszym organizmie.

Aby w naszym ciele zaistniała równowaga, VATA musi stanowić większość energetyczną.

Dzieje się to dlatego, bo Vata to energia ruchu. Jest to nasza siła życiowa,  która reguluje wszystkie czynności ciała, zarówno fizjologiczne, jak i umysłowe. Wszystkie impulsy w układzie nerwowym poruszają się dzięki energii VATA. Nasz oddech, bicie serca, mruganie oczu, każdy ruch w komórkach,  wszystko to podlega działaniu VATA. Odpowiada ona również za utrzymanie w równowadze i transport pozostałych Dosz w organizmie.

Kiedy VATA jest w równowadze, pobudza tworzenie i elastyczność oraz wywołuje uczucie lekkości, świeżości, radości i szczęścia. Kiedy jednak równowaga zostaje zakłócona, Vata tworzy uczucie lęku, nerwowość, obawy, drżenie i skurcze.

Jak rozpoznać, czy jestem Vatą?

Jedną z metod rozpoznania naszej Doszy, są cechy zewnętrzne. Osoby z dominującą cechą Vata posiadają lekkie i elastyczne ciało. Często są niewielkiej budowy ciała, szczupłe, z niewielką masą mięśniową i odrobiną tłuszczu. Wiele z tych osób określa się jako za wysokie lub za niskie, biorąc pod uwagę swoją budowę ciała. Mogą być widoczne żyły i mięśnie.

Musimy zwracać uwagę na wszystkie cechy zewnętrzne i wewnętrzne oraz na tryb życia i nawyki.

Lecz nawet wtedy musimy być ostrożni w jednoznacznym określaniu Doszy, gdyż może ona być w nadmiarze lub niedoborze, a nie w balansie.

Generalnie, gdy jesteśmy osobą Vata, to jesteśmy w ruchu. Trudno jest wtedy być w jednym miejscu. Jak gdyby ciągle wiatr pchał nas w życiu. Zawsze się spieszymy, ciągle musimy działać i coś tworzyć. Aktywność to nasz codzienny stan. Ponieważ jednak osoby takie cechuje też niska wytrzymałość, to szybko się męczymy.

Jedną z głównych cech psychologicznych jest gotowość do zmiany lub trudność z zachowaniem stabilności i zaangażowania. Często musimy zmieniać otoczenie i podróżować, mówimy i myślimy szybko, lecz także szybko zapominamy.

Dlaczego Vata może się zaostrzać?

Ponieważ Dosza Vata to przestrzeń i powietrze, bardzo łatwo może ulec zaostrzeniu.

Najczęstszymi powodami zaostrzenia Vaty są:

• Tłumienie potrzeb: chodzi o naturalne potrzeby ciała, takie jak np. wydalanie, kichanie.
• Dieta: spożywanie zbyt suchych, ostrych, gorzkich i cierpkich pokarmów. Zimne potrawy, jedzenie kolejnego posiłku, zanim strawimy poprzedni, unikanie posiłków, ignorowanie oznak głodu, posty.
• Stres: odczuwany zarówno psychicznie, jak i fizycznie. Zamartwianie się, napięcie cierpienie emocjonalne
• Nawyki: zaburzenia pory snu, głośne mówienie, nadmiar seksu.
• Pora roku: wietrzna, zimna i sucha aura jesieni, oraz wczesna zima należy do typu Vata.
• Wiek: starzenie się może wywołać najgorsze objawy zaostrzenia Vata.

Przeciwieństwem zaostrzenia Vata jest osłabienie tej Doszy. Kiedy Vata się obniża, następuje spowolnienie funkcji fizjologicznych, osłabienie narządów wewnętrznych oraz zmniejszenie możliwości percepcyjnych narządów zmysłów. Często występujące objawy to: zmęczenie, ospałość, pogorszenie nastroju, niechęć do mówienia, osłabienie trawienia, czy nudności.

Należy wtedy pobudzać Vata odpowiednią dietą i stylem życia.

Co mogę jeść, jeśli jestem Vatą?

Ogólne zalecenia dla równoważenia Vata:

• Zachowanie spokoju
• Zachowanie ciepła i unikanie skrajnie niskich temperatur
• Unikanie zimnych lub surowych potraw
• Jedzenie ciepłych posiłków i rozgrzewających przypraw
• Regularność i ustalony porządek funkcjonowania.

Dieta jest najlepszym lekarstwem dla ciała. Odpowiednia dieta uchroni nas przed większością chorób. Oczywiście należy uzyskać poradę dotyczącą wyboru odpowiedniej diety u osoby, która zdiagnozuje wszystkie cechy i ograniczenia naszego organizmu.

Ogólne wskazówki równoważące Doszę Vata można przedstawić procentowo w następujący sposób:

• 50% pełnych ziaren: gotowane płatki pełnoziarniste, chleb, krakersy.
• 20% białka: wysokiej jakości produkty mleczne, drób, ryby, owoce morza, wołowina, jajka, tofu, czarna i czerwona soczewica
• 20-30% świeżych warzyw - opcjonalnie 10% świeżych owoców

 

Należy jednak pamiętać o odpowiednich smakach. Nadmiar smaku gorzkiego, ostrego i cierpkiego powoduje zwiększenie ilości powietrza w organizmie. Odpowiednie za to są potrawy i zioła zawierające smak słodki, kwaśny i słony.

Wiele opisów właściwych i nieodpowiednich produktów do danej Doszy można znaleźć w książkach ajurwedyjskich.

Na co Vata powinna zwrócić uwagę?

Innymi sposobami regulowania Doszy jest wybór odpowiednich kamieni, kolorów czy zapachów.

Dla równowagi Vaty odpowiednim kamieniem jest kwarc różowy, który działa kojąco na nerwowość, suchą skórę, zaparcia, ból dolnej części pleców. Działanie innych kamieni zależy od tego, czy chcemy wzmacniać lub łagodzić doszę Vata.

Ogólne działanie kolorów na doszę Vata można podsumować w kilku radach. Vata powinna unikać kolorów ciemnych i chłodzących, jak błękit, brąz, czy czerń.

Bardzo żywe, gorące kolory nadmiernie pobudzają Vatę, a należy pamiętać o jej podatności na nadpobudliwość. Najlepsze są kolory ciepłe, pastelowe, słoneczne żółcie, oraz zielenie z odrobiną rozgrzewającej czerwieni i pomarańczu.

Vata równoważy się zapachami słodkimi, rozgrzewającymi i ugruntowującymi, takimi jak piżmo, henna, kamfora. Korzystnie działają także pomarańcz, goździk, kardamon, lawenda, sosna, arcydzięgiel, jaśmin, róża, drzewo sandałowe, eukaliptus.

Podsumowując, Dosza Vata to najważniejsza Dosza, wprawiająca w ruch pozostałe. Dbając o Vatę, dbamy pośrednio o inne Dosze.  A najlepszym sposobem na równowagę jest zdrowy i zrównoważony styl życia.

Odpowiednie poranne rytuały, ćwiczenia, zabiegi, medytacja i dieta będą podstawą naszego zdrowego i pełnego znaczenia dnia. Warto o tym pamiętać planując szczęśliwe i długie życie.